Nog niet zo lang geleden kwam ik op het internet een nieuwsbericht tegen. Niet echt opvallend maar daarom niet minder belangrijk. Er werd namelijk aangegeven, dat de demissionair staatssecretaris van Financiën besloten had tot aanpassing van de wet die ziet op het heffen van de erfbelasting, of zoals we dat in oude akten ook wel tegengekomen het betalen van successierecht.
Met de trammelant rond de kinderopvangtoeslag in gedachten, bekroop me een beetje het gevoel dat er misschien wel sprake zou kunnen zijn van een charmeoffensief. De bewindsman schreef namelijk in antwoord op vragen van de Tweede Kamer, dat hij het voor minderjarige kinderen van wie beide ouders zijn overleden makkelijker wilde maken om te blijven wonen in het ouderlijk huis.
De regeling betekent niet dat de erfbelasting wordt kwijtgescholden. Ook bij de overheid moet het schoorsteentje blijven roken, maar er wordt in voorkomende gevallen ‘langdurig uitstel van betaling van belastingen’ gegeven. Het is belangrijk dat de wet in deze bijzondere gevallen nadrukkelijk rekening gaat houden met de tragische situatie waarin kinderen verkeren als zij beide ouders verloren hebben. De kinderen erven vaak de woning van hun ouders, maar zijn dan toch door fiscale verplichtingen gedwongen hun vertrouwde omgeving te verkopen.
Mij schoten bij het lezen enkele akten door het hoofd die ik in mijn onderzoek wel eens ben tegengekomen. En ik denk, dat ik daarin niet de enige ben. Akten uit een willekeurige schepenbank waarbij enkele voogden of mombers zich tot de vroede vaderen van stad of dorp wenden om – namens achtergebleven weeskinderen – toestemming te vragen voor de verkoop van have en goed.
Weet u nog? Gerard Cox bezong ooit “de goeie ouwe tijd” die van hem de zegen na kon krijgen. Een ware uitdrukking, want schulden, of het nu een lening betrof of achterstedige verpondingen of cijnzen, ze moesten betaald worden. Clementie op dit vlak was zeker geen alledaags woord maar stond nadrukkelijk in het vreemdewoordenboek. En voor de kinderen in kwestie was het maar te hopen dat de opbrengst voldoende was.
Natuurlijk wordt het leed door de maatregel anno 2021 voor de achterblijvende kinderen niet kleiner, het kan nooit het verlies of verdriet wegnemen. De maatregel getuigt nadrukkelijk wel, meer dan in de tijd van onze voorouders, van een civiele samenleving.