Wien Spaansch bloed door d’adren vloeit…
DNA-onderzoek levert steeds vaker bewijs in langlopende historische kwesties. Elders in deze editie staat een verslag van grootschalig DNA-onderzoek dat is uit-gevoerd door de Leuvense onderzoeker Maarten Larmuseau met betrekking tot de zogeheten koekoekskinderen.
Inmiddels heeft hij met zijn team onder-zoek gedaan en antwoord gegeven op de hardnekkige veronderstelling dat tijdens de Tachtigjarige oorlog (1568-1648) de Spaanse soldaten zich massaal op brute wijze aan de lokale vrouwelijke bevolking zou hebben vergrepen. En dat om die reden vandaag de dag bij een omvangrijke groep mensen ‘Spaans bloed’ door de aderen zou vloeien.
Uit de resultaten van het onderzoek dat in januari 2018 in het American Journal of Physical Anthroplogy is gepubliceerd blijkt dat mensen in het zuiden van Nederland of Vlaanderen niet meer Spaans bloed of DNA dan de bevolking van andere delen van Europa, zoals bijvoorbeeld in het noorden van Frankrijk en Engeland.
Kennelijk zijn de verhalen rond het Spaanse leger, dat overigens voor circa een kwart bestond uit niet-Spaanse (huur)soldaten, zo ingebakken in de collectieve herinnering dat ze in het algemeen een ‘handtekening van deze geschiedenis’ veronderstellen in de genetische afkomst van huidige inwoners van Vlaanderen en de zuidelijke provincies van Nederland.
Als gezegd is de impact van de aanwezigheid van Spanjaarden tijdens de Nederlandse Opstand op de genetische variatie in de Lage Landen via grootschalig onderzoek geverifieerd.
In het onderzoek is een analyse uitgevoerd naar wat in genetische vaktermen Iberisch-geassocieerde Y-chromosomale variatie wordt genoemd. De frequenties van de Y-chromosomale markers Z195 en SRY2627 dalen steil ten noorden van Spanje en de gegevens voor de Vlaamse en Nederlandse bevolking passen binnen dit patroon.
Er is geen sprake van hogere frequenties van deze markers gevonden in het DNA van hedendaagse bewoners / afstammelingen van voorouders uit gebieden die destijds in de frontlinie in de oorlog met Spanje hebben gelegen.
Hoewel seksuele agressie ontegen-zeggelijk heeft plaatsgevonden in de 16e en 17e eeuw, heeft dit dus geen traceerbare ‘genetische handtekening’ van Spaanse komaf achtergelaten in het autochtone genoom van de Lage Landen.
De onderzoeksresultaten ondersteunen de opvatting dat de mythe van het Spaanse bloed gezien moet worden als een erfenis van de zestiende-eeuwse propaganda.
Om een nationale identiteit te creëren werden Spanjaarden en masse afgeschilderd als niets ontziende verkrachters; een bijna niet uit te roeien beeld dat verweven is geraakt met familiegeschiedenissen en lokale folklore.